ΗΠΑ: Η λυδία λίθος
Ένα από τα κείμενα που είχαν περιληφθεί στο πολυσέλιδο αφιέρωμα που είχε ετοιμάσει η εφημερίδα «Το Βήμα» στα τέλη του 2002 (φύλλο της Κυριακής 29ης Δεκεμβρίου) με τίτλο «Ευρώπη 2003» και υπότιτλο «Οι προκλήσεις για την ελληνική προεδρία και ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη νέα διεθνή πραγματικότητα» ήταν αυτό του Zbigniew Brzezinski (1928-2017), ο οποίος είχε διατελέσει σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Τζίμι Κάρτερ, 39ου προέδρου των ΗΠΑ (1977-1981).
Στο εν λόγω κείμενο (τίτλος του, «Οι ιστορικές διαφορές με τις ΗΠΑ»), τμήμα του βιβλίου του Brzezinski «Η Γεωστρατηγική Τριάδα» (εκδόσεις «Ευρασία», 2002), αναφέρονταν, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:
[…] Η Ευρώπη, καθώς προχωρεί η διαδικασία της ολοκλήρωσης, θα αποτελέσει κάτι πρωτοφανές στην ιστορία των πολιτικών οντοτήτων, τόσο από άποψη μορφής όσο και από άποψη περιεχομένου. Θα είναι αναμφίβολα μια πολιτειακή οργάνωση και συνάμα μια πολύ σημαντική σε παγκόσμιο επίπεδο ενιαία οικονομία. Ως πολιτειακή οργάνωση, όμως, δεν θα διαθέτει τη συναισθηματική και ιδεαλιστική αφοσίωση που ενέπνευσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη δημιουργία τους. Αυτή η αφοσίωση εκφράστηκε σε μια υπερβατική έννοια της πολιτικής ελευθερίας, η οποία, όπως διακηρύχθηκε, θα είχε καθολική ισχύ, και παρείχε το φιλοσοφικό θεμέλιο και ένα ελκυστικό από πολιτική άποψη αναγνωριστικό στοιχείο για ένα νέο έθνος-κράτος. Η αφοσίωση εκείνων που ίδρυσαν το εν λόγω κράτος, καθώς και εκείνων που αργότερα συγκεντρώθηκαν σ’ αυτό, και αφομοιώθηκαν από αυτό, ήταν σχεδόν θρησκευτική. Εν ολίγοις, η αμερικανική επανάσταση δημιούργησε ένα νέο είδος εθνικισμού, έναν εθνικισμό που ήταν ανοικτός σε όλους, έναν εθνικισμό με παγκόσμιο πρόσωπο.
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 29.12.2002, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Στο Προοίμιο του Συντάγματος των Ηνωμένων Πολιτειών εκφράζεται ρητά ο ιδιαίτερος χαρακτήρας αυτής της αφοσίωσης στην εθνική ενότητα και την ελευθερία:
(Α) Εμείς, ο λαός των Ηνωμένων Πολιτειών, επιδιώκοντας να δημιουργήσουμε μια καλύτερη Ένωση, να εδραιώσουμε τη δικαιοσύνη, να διασφαλίσουμε τη γαλήνη στο εσωτερικό της χώρας μας, να εξασφαλίσουμε την κοινή μας άμυνα, να προαγάγουμε την ευημερία του συνόλου και να εξασφαλίσουμε το αγαθό της ελευθερίας για εμάς και τους απογόνους μας, ορίζουμε και εγκαθιδρύουμε…
Τίποτε παρόμοιο δεν καθοδηγεί τα ευρωπαϊκά κράτη στην πορεία τους προς μια ενιαία Ευρώπη. […]
Αυτή η ουσιώδης διαφορά ανάμεσα στην Αμερική και την Ευρώπη δεν υπογραμμίζεται για να υποτιμηθεί η ιστορική σημασία της ευρωπαϊκής προσπάθειας ούτε για να τεθεί υπό αμφισβήτηση η καλή πίστη των Ευρωπαίων που συμμετείχαν ενεργά στη δημιουργία αυτού του νέου οικοδομήματος, αλλά για να καταστεί σαφές ότι κινητήριες δυνάμεις του ευρωπαϊκού εγχειρήματος κατέληξαν να είναι το συμφέρον και το πρακτικό πνεύμα. Στην αρχή τα κίνητρα της ευρωπαϊκής ενοποίησης ήταν πιο ιδεαλιστικά. […]
Οι σημερινοί Ευρωπαίοι ενδιαφέρονται για το μέλλον της Ευρώπης με έναν πιο πρακτικό τρόπο, αν και ορισμένοι ονειρεύονται πράγματι τη δημιουργία μιας οντότητας εφάμιλλης της Αμερικής. […] Τα κίνητρα αυτά δεν είναι σε καμία περίπτωση ευτελή, είναι σαφώς δικαιολογημένα από ιστορική άποψη, και αξίζουν τον σεβασμό της Αμερικής.
Εν τούτοις, ο ρεαλισμός διαφέρει τόσο κατ’ ουσίαν όσο και ως προς τις συνέπειές του από τον πατριωτισμό. Οι πολιτειακές οργανώσεις που δικαιολογούν την ύπαρξή τους με βάση το συμφέρον διαφέρουν εκ των πραγμάτων από αυτές που προκύπτουν από την πίστη. Οι πρώτες μπορούν ακόμη να εμπνεύσουν αφοσίωση. Μπορούν να δημιουργήσουν μια κοινότητα ισότιμης συμμετοχής. Ωστόσο, κατά πάσα πιθανότητα, θα είναι λιγότερο φιλόδοξες, λιγότερο αποφασιστικές στο πολιτικό πεδίο και, πάνω απ’ όλα, λιγότερο προσηλωμένες στον ιδεαλισμό και την έννοια της προσωπικής θυσίας. Συνεπώς, παρά τις κάποιες ομοιότητες στα μεγέθη, η ανερχόμενη Ευρώπη θα είναι μάλλον εντελώς διαφορετική από την Αμερική από πολιτική άποψη. Θα αποτελεί υβρίδιο: μια τεράστια υπερεθνική ένωση, αφενός, στην οποία θα είναι συνετό, χρήσιμο, ακόμη και ευεργετικό να ανήκουν τα κράτη, και ένα συνομοσπονδιακό κράτος, αφετέρου, το οποίο ενδέχεται με την πάροδο του χρόνου να κερδίσει την ειλικρινή αφοσίωση τών μέχρι πρότινος διακριτών κοινοτήτων του. Εν ολίγοις, η Ευρώπη ως πολιτειακή οργάνωση που συγκροτείται με βάση το συμφέρον θα είναι κάτι λιγότερο από ένα κράτος που θα ονομαζόταν Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, αν και ασφαλώς δεν θα πρόκειται απλώς και μόνο για μια Κοινοπραξία Ευρωπαϊκών Κρατών.
Στον Brzezinski είχε απαντήσει λίγες ημέρες αργότερα, την Κυριακή 12 Ιανουαρίου 2003, μέσα από τις στήλες του «Βήματος» και πάλι, ο Μάριος Πλωρίτης. Στο άρθρο του, που έφερε τον τίτλο Περί «ιδεαλισμών», ο αείμνηστος διανοούμενος έγραφε και τα εξής:
[…] Ο άλλοτε ποτέ σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του προέδρου Κάρτερ υποστηρίζει (με δυο λόγια) πως «το υπόβαθρο για τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν το συμφέρον και τα οικονομικά κίνητρα», αντίθετα με την Αμερική (τις ΗΠΑ) όπου «η διαμόρφωση της κρατικής οντότητας εμπνεόταν από τα ιδανικά της δημοκρατίας και της ελευθερίας».
[…]
Ο ευρυμαθής κ. Μπρεζίνσκι δεν μπορεί να αγνοεί αυτό που γράφουν ακόμα και οι σχολικές Ιστορίες της χώρας του: πως οι αιτίες της εξέγερσης των αποίκων κατά της «μητρόπολης» Αγγλίας ήταν οικονομικές: ήγουν οι περιορισμοί στο εμπόριο και οι καταθλιπτικοί φόροι που ο κερδομανής βασιλιάς Γεώργιος Γ’ και το αντάξιό του Κοινοβούλιο επιβάλανε στους αποίκους. […]
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 12.1.2003, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Όσο για τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας (4.7.1776) που επικαλείται ο κ. Μπρεζίνσκι για ν’ αποδείξει τα αμερικανικά «ιδανικά δημοκρατίας και ελευθερίας», ήταν έργο του Τόμας Τζέφφερσον, που είχε γαλουχηθεί με τις ιδέες των ευρωπαίων θεμελιωτών του Διαφωτισμού του ΙΗ’ αιώνα, ειδικά του Μοντεσκιέ, του Ρουσσώ και των εγκυκλοπαιδιστών. Και εκεί, δηλαδή, η Ευρώπη στάθηκε η Alma Mater (σ.σ. πνευματική μητέρα-τροφός) του αμερικανικού ιδεαλισμού. […]
Τα «ιδανικά που εμπνεύσανε» την αμερικανική Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας καθορίζονται στο πρώτο μέρος της και είναι η ενότητα, η δημοκρατία, η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η ειρήνη, η ευημερία. Σ’ αυτά εδράζει τα περί ιδεαλισμού ο κ. Μπρεζίνσκι. […]
Το κυριότατο όμως και καιριότατο θέμα, η λυδία λίθος, δεν είναι οι λόγοι αλλά τα έργα: ποια στάθηκε (και στέκεται) η καθημερινή πράξη της μιας και της άλλης ένωσης, πέρα από τις φιλάνθρωπες διακηρύξεις; Η ΕΕ είναι ακόμα πολύ νέα — ωστόσο, προχωρεί με δημοκρατικές διαδικασίες στη διεύρυνση των ορίων της, ώστε να περιλάβει όλες τις χώρες της πολύπαθης ηπείρου μας και να θεμελιώσει την ενότητά της. Οι ΗΠΑ, όμως, που έχουν πια ιστορία δύο και περισσότερων αιώνων;
Ποιος είναι ο ιδεαλισμός μιας χώρας που ταχύτατα επικέντρωσε το «όνειρό» της στο συμφέρον και το κέρδος, που έκανε τις business εθνόσημό της, που άγεται και φέρεται από «στρατιωτικο-βιομηχανικά συμπλέγματα» και στοιχίζει την πολιτική της με την ακόρεστη βουλιμία των πολυεθνικών εταιριών της; Ποιος είναι ο «έρως ελευθερίας» μιας χώρας που στηρίζει (και στήνει) αμέτρητα τυραννικά καθεστώτα σ’ όλο τον κόσμο, με το αζημίωτό της βέβαια; Ποια είναι η δικαιοσύνη μιας χώρας που καταπατά τα διεθνή δίκαια, που απ’ τη μια υποστηρίζει τις πιο αυταρχικές – φονικές κυβερνήσεις κι απ’ την άλλη ανατρέπει κυβερνήσεις λαοπρόβλητες και δημοκρατικές; Ποιος είναι ο φιλειρηνισμός μιας χώρας που εξαπολύει «απελευθερωτικούς», «προληπτικούς» πολέμους με μυριάδες άμαχα θύματα; Ποια είναι η έγνοια της για την ευημερία, όταν τορπιλίζει όλες τις διεθνείς προσπάθειες για διάσωση του περιβάλλοντος, για περιορισμό της φτώχειας, για κοινωνική πρόνοια, ακόμα και στο ίδιο το έδαφός της; Ποιος είναι, τέλος, ο ιδεαλισμός μιας χώρας που επιδιώκει με όλα τα μέσα την παγκόσμια κυριαρχία, την τυφλή υπακοή εχθρών και συμμάχων, διεθνών οργανισμών και ενώσεων, στα αυθαίρετα φιρμάνια και ουκάζιά (σ.σ. τσαρικά διατάγματα) της;
Ο ίδιος ο πατέρας του αμερικανικού ιδεαλισμού, ο Τζέφφερσον, έγραφε, μερικά χρόνια μετά τη Διακήρυξη: «Αληθινά τρέμω για τη χώρα μου, όταν σκέπτομαι πως ο Θεός είναι δίκαιος». Και ο πατριάρχης της αμερικανικής ποίησης, ο Ουώλτ Ουίτμαν (σ.σ. Walt Whitman, 1819-1892), έλεγε, έναν αιώνα αργότερα: «Ποτέ ίσως δεν υπήρξε τόσο μεγάλο κενό στις καρδιές των ανθρώπων όσο τώρα εδώ, στην Αμερική… Κανένας δεν πιστεύει πια στις βασικές αρχές των ΗΠΑ. Το θέαμα είναι ανατριχιαστικό: ζούμε σε ατμόσφαιρα απόλυτης υποκρισίας».
Ποιος τάχα να έχει δίκιο; Εκείνοι οι πολιτικοί και πνευματικοί γεννήτορες της Αμερικής ή οι Σύμβουλοι Ασφαλείας και οι ανθρωποβόροι Λεβιάθαν της Ουάσινγκτον;
Οι τρεις μεγάλες οικονομικές αλλαγές που φέρνει ο Τραμπ – Ανάλυση Commerzbank
Έτοιμος από καιρό είναι ο Ντόναλντ Τραμπ για τη νέα του προεδρία, σύμφωνα με ανάλυση της Commerzbank, αμέσως μετά τα πρώτα αποτελέσματα των αμερικανικών εκλογών και την επιστροφή του πρώην προέδρου στο Λευκό Οίκο.
Ο Τραμπ μπορεί πιθανώς να βασιστεί στην πλειοψηφία και στα δύο σώματα του Κογκρέσου, καθώς στη Γερουσία, οι Ρεπουμπλικάνοι μπορούν να υπολογίζουν σε τουλάχιστον 51 από τις 100 έδρες, ενώ στη Βουλή των Αντιπροσώπων το τελικό αποτέλεσμα θα γίνει γνωστό για λίγες μέρες.
Η πλειοψηφία στη Γερουσία είναι ιδιαίτερα σημαντική για την ομαλή μετάβαση της εξουσίας, κατά την Commerzbank, καθώς οι αρμόδιες επιτροπές της πρέπει να επιβεβαιώσουν την επιλογή του προσωπικού από τον πρόεδρο για υπουργικές θέσεις και άλλα κυβερνητικά γραφεία υψηλού επιπέδου.
Tα νέα κυβερνητικά πόστα
Σε σύγκριση με το 2020, η ομάδα Τραμπ έχει προετοιμάσει πολύ καλύτερα τον καθορισμό των κυβερνητικών πόστων. Πολλοί υποψήφιοι έχουν ήδη αποφασιστεί, σύμφωνα με δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης.
Οι υποψήφιοι για το Υπουργείο Οικονομικών είναι οι επενδυτικοί τραπεζίτες John Paulson και Howard Lutnick, ο επικεφαλής hedge fund, Scott Bessent, καθώς και μερικά άτομα που ήταν ήδη ενεργά στην πρώτη θητεία του Τραμπ, όπως ο Robert Lighthizer (τότε Εμπορικός εκπρόσωπος), ο Jay Clayton (τότε Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ), ο Larry Kudlow (τότε Διευθυντής του Οικονομικού Συμβουλευτικού Συμβουλίου του Προέδρου) και ο Bill Hagerty (τότε πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ιαπωνία).
Ποιες είναι οι σημαντικότερες προτάσεις για οικονομική πολιτική
Το πρόβλημα με την εκτίμηση του οικονομικού αντίκτυπου μιας προεδρίας Τραμπ είναι ότι παρουσίασε πολλές και μερικές φορές αντιφατικές ιδέες κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, κατά την Commerzbank. Μεγάλο μέρος της είναι σίγουρα υπερβολές, ενώ μερικές προτάσεις είναι απίθανο να επιβιώσουν στην πολιτική πραγματικότητα.
Επιπλέον, ορισμένα μέτρα, ιδιαίτερα στον τομέα του εξωτερικού εμπορίου, θα προκαλέσουν αντιδράσεις. Επίσης είναι σχεδόν αδύνατο να εκτιμηθεί με αξιοπιστία ποια θα είναι η καθαρή επίδραση στην ανάπτυξη και τον πληθωρισμό, ως εκ τούτου, η Commerzbank επίλεξε ορισμένους από τους βασικούς τομείς πολιτικής ώστε να κάνει υποθέσεις σχετικά με το εύρος και τον αντίκτυπο των μέτρων.
(α) Δασμοί
Το κοινό νήμα που διατρέχει η οικονομική πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ είναι η τάση του για δασμούς, τους οποίους θεωρεί οικονομική πανάκεια. Έχει συζητήσει το ενδεχόμενο γενικού δασμού τουλάχιστον 10% και δασμολογικού συντελεστή 60% στις εισαγωγές από την Κίνα. Εάν όλα αυτά εφαρμόζονταν, ο μέσος δασμολογικός συντελεστής των ΗΠΑ θα ανέβαινε στο υψηλότερο επίπεδο από τη δεκαετία του 1930.
Κατά την πρώτη του θητεία, ο Τραμπ αύξησε ήδη πολυάριθμους δασμούς, ειδικά σε αγαθά που εμπορεύονται οι ΗΠΑ με την Κίνα. Η εξουσία επιβολής μεμονωμένων δασμών βασιζόταν σε σχετικούς νόμους (Νόμος για την επέκταση του εμπορίου του 1962 και νόμος περί εμπορίου του 1974). Αυτοί θέτουν ως προϋπόθεση ότι οι απεριόριστες εισαγωγές ενέχουν σαφή κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια ή ότι μεμονωμένες χώρες παραβιάζουν σαφώς τις εμπορικές συμφωνίες.
Ωστόσο, είναι νομικά ασαφές εάν ο πρόεδρος έχει επίσης την εξουσία να εισαγάγει γενικό δασμό. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, σύμφωνα με το Σύνταγμα, το Κογκρέσο έχει την «Εξουσία να επιβάλλει και να εισπράττει φόρους, δασμούς, …να ρυθμίζει το εμπόριο με ξένα έθνη». (Άρθρο 1, Ενότητα 8). Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, το Κογκρέσο δεν έχει το δικαίωμα να εκχωρήσει τέτοιες συνταγματικές εξουσίες σε κάποιον άλλο, όπως ο πρόεδρος.
Κύριος στόχος η Κίνα
Ο Πρόεδρος θα μπορούσε να επιβάλει γενικό δασμό μόνο σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Προηγούμενο για αυτό είναι η προσωρινή επιβολή δασμού 10% από τον Νίξον το 1971. Επικαλέστηκε την ύπαρξη κρίσης του ισοζυγίου πληρωμών. Εκείνη την εποχή, οι ΗΠΑ βρίσκονταν ακόμη στο σύστημα σταθερής συναλλαγματικής ισοτιμίας του Μπρέτον Γουντς και έμελλε να μην έχει αποθέματα χρυσού για να στηρίξει το δολάριο.
Ως εκ τούτου, η Commerzbank αναμένει από τον Τραμπ να εκπληρώσει μόνο εν μέρει τις απειλές του, με την Κίνα να είναι πιθανότατα ο κύριος στόχος. Επιπλέον, οι επιθετικές του απαιτήσεις είναι πιθανό να είναι μια διαπραγματευτική τακτική και οι ΗΠΑ πιθανότατα θα συμφωνούσαν σε συμβιβασμό με ορισμένους εταίρους.
(β) Φόροι
Στο τέλος του 2025, θα λήξουν οι περικοπές φόρου εισοδήματος που πέρασε ο Τραμπ κατά την πρώτη του θητεία. Ο Τραμπ θέλει να τους επεκτείνει πλήρως και έχει επίσης υποσχεθεί περαιτέρω μείωση του εταιρικού φορολογικού συντελεστή (επί του παρόντος 21%), αν και οι λεπτομέρειες σχετικά με αυτό δεν είναι σαφείς.
Συνολικά, τα σχέδια είναι ακριβά:
• Η Επιτροπή για έναν Υπεύθυνο Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό (CRFB) εκτιμά ότι η παράταση των περικοπών του φόρου εισοδήματος θα αύξανε το έλλειμμα κατά 5,4 τρισ. δολάρια σε 10 χρόνια.
• Σύμφωνα με το CRFB, η περαιτέρω μείωση του εταιρικού φορολογικού συντελεστή θα κοστίσει μεταξύ 150 και 600 δισ. δολαρίων. Το ευρύ φάσμα εξηγείται από το γεγονός ότι οι λεπτομέρειες αυτής της μείωσης είναι ακόμη εντελώς ασαφείς.
• Η υποσχεθείσα φοροαπαλλαγή του Τραμπ για τις πληρωμές των συντάξεων θα αύξανε το έλλειμμα κατά 1,3 τρισ. ακόμη δολάρια.
Όλα τα φορολογικά σχέδια θα αύξαναν το έλλειμμα μεταξύ 6,8 τρισ. και 15,7 τρισ. δολαρίων τα επόμενα δέκα χρόνια, με μέση εκτίμηση στα 10 τρισ. δολάρια. Το μοντέλο προϋπολογισμού Penn-Wharton παρουσιάζει έλλειμμα 5,8 τρισ. δολαρίων σε διάστημα δέκα ετών, αλλά αυτό δεν λαμβάνει υπόψη ορισμένα από τα λιγότερο σαφή σχέδια του Τραμπ.
Πρόσθετα ελείμματα
Όσο για το πώς θα χρηματοδοτηθεί, ο Τραμπ υποστηρίζει ότι τα εκτεταμένα έσοδα που αναμένει από τους αυξημένους δασμούς θα καλύψουν το έλλειμμα. Ωστόσο, το CRFB καταλήγει σε έσοδα μεταξύ 2 τρισ. και 4 τρισ. δολαρίων στην καλύτερη περίπτωση.
Μαζί με την αύξηση των δαπανών σε ορισμένους τομείς (ιδίως στην άμυνα), η εφαρμογή των προτάσεων του Τραμπ θα μπορούσε να οδηγήσει σε πρόσθετα ελλείμματα 7 έως 8 τρισ. δολαρίων. Συγκριτικά, το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου προβλέπει έλλειμμα 22 τρισ. δολαρίων σε δέκα χρόνια με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, που αντιστοιχεί κατά μέσο όρο στο 6,3% του ΑΕΠ. Ο Τραμπ πιθανότατα θα ωθήσει το έλλειμμα πάνω από το 8%.
(γ) Μετανάστευση
Η υψηλή μετανάστευση, ιδιαίτερα η λαθρομετανάστευση, ήταν ένα από τα κεντρικά ζητήματα στην προεκλογική εκστρατεία. Ο Ντόναλντ Τραμπ υποσχέθηκε να απελάσει τους παράνομους μετανάστες, πολλοί από τους οποίους εργάζονται σε τομείς έντασης εργασίας όπως οι κατασκευές, η γεωργία ή η φιλοξενία. Εάν υπάρξουν μαζικές απελάσεις σε αυτούς τους τομείς, οι μισθοί σε αυτές τις περιοχές είναι πιθανό να αυξηθούν. Αυτό θα είχε περαιτέρω επίδραση στην αύξηση του πληθωρισμού.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ φαίνεται να ελέγχουν το μεταναστευτικό πρόβλημα, εν μέρει χάρη στην αλλαγή πλεύσης από την κυβέρνηση Μπάιντεν. Ο αριθμός των παράνομων μεταναστών που συνελήφθησαν στα σύνορα με το Μεξικό έχει μειωθεί δραματικά τους τελευταίους μήνες.
Ως εκ τούτου, ο Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε να περιοριστεί σε μερικές χιλιάδες απελάσεις, ή να επικεντρωθεί στην ασφάλεια των συνόρων. Αυτό θα αποτρέψει τις οικονομικώς δυσμενείς συνέπειες των εκτοπίσεων μεγάλης κλίμακας, ενώ ταυτόχρονα θα εξασφάλιζε και πολιτικό κέρδος. Επομένως, η Commerzbank δεν περιμένει να πραγματοποιήσει τις απειλές του σε αυτό το μέτωπο.
Επιπτώσεις στην ανάπτυξη…
Οι αυξήσεις των δασμών είναι πιθανό να έχουν κάποια θετική επίδραση στην ανάπτυξη βραχυπρόθεσμα, καθώς κάποια ζήτηση των ΗΠΑ θα εκτραπεί τελικά σε εγχώρια προϊόντα. Ωστόσο, τα αντίποινα από τους εμπορικούς εταίρους που είναι πιθανό να ακολουθήσουν θα αποδυναμώσουν το αποτέλεσμα μεσοπρόθεσμα.
Η κλιμάκωση των εμπορικών διαφορών – ή ακόμα και ο απλός κίνδυνος τους – θα αυξήσει την οικονομική αβεβαιότητα. Οι εταιρείες θα πρέπει να αναδιοργανώσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους, κάτι που θα οδηγήσει σε πρόσθετο κόστος.
Η βεβαιότητα προγραμματισμού θα μειωθεί, τουλάχιστον για κάποιο χρονικό διάστημα. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οι εταιρείες είναι πιθανό να είναι απρόθυμες να επενδύσουν.
… και στον πληθωρισμό
Ο πιο σοβαρός αντίκτυπος των σχεδίων του Τραμπ είναι πιθανό να γίνει αισθητός στον τομέα του πληθωρισμού. Εάν όντως επιβάλει δασμούς 60% στις εισαγωγές από την Κίνα και 10% σε όλες τις άλλες εισαγωγές, και τα δύο αποτελέσματα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αύξηση της τιμής κατά 1 ποσοστιαία μονάδα το καθένα, σύμφωνα με την εκτίμηση της Commerzbank.
Ωστόσο, μια χαμηλότερη μετακύλιση στους καταναλωτές και η ανατίμηση του δολαρίου θα μπορούσαν να μετριάσουν αυτές τις επιπτώσεις. Κατά την άποψη της Commerzbank, είναι ρεαλιστική υπόθεση ότι νέοι δασμοί θα τεθούν σε ισχύ από τα μέσα περίπου του 2025, γεγονός που θα μπορούσε να αυξήσει το επίπεδο τιμών κατά περίπου 1 ποσοστιαία μονάδα σε ορίζοντα δώδεκα μηνών.
Υπάρχει κίνδυνος σύγκρουσης με τη Fed;
Η Fed βρίσκεται σε δύσκολη θέση λόγω της επικείμενης αλλαγής πολιτικής. Ακόμη και τώρα, ούτε η αγορά ούτε τα ίδια τα μέλη της Fed είναι απολύτως βέβαιοι ότι η σειρά των μειώσεων των επιτοκίων που αρχικά αναμενόταν θα εφαρμοστεί.
Η Fed, με τα δικά της λόγια, ασκεί νομισματική πολιτική στη βάση κάθε συνεδρίασης. Η μείωση των επιτοκίων που αναμένεται για αύριο και πιθανώς και αυτή του Δεκεμβρίου είναι σχετικά σίγουρη.
Το αργότερο μέχρι την άνοιξη, όταν θα γίνει φανερό ότι θα εφαρμοστούν οι δασμοί, το περιβάλλον για τις αποφάσεις της Fed θα έχει αλλάξει σημαντικά.
Ως εκ τούτου, η Commerzbank αναμένει από τη Fed να σταματήσει τις μειώσεις επιτοκίων στο 4% (προηγούμενη πρόβλεψη: 3,50%). Ωστόσο, η κεντρική τράπεζα είναι απίθανο να ανακοινώσει επίσημα το τέλος του κύκλου μείωσης των επιτοκίων, αλλά θα αναφερθεί στα δεδομένα.
Θα εγκαταστήσει ξανά το ειδικό κουμπί στον Λευκό Οίκο που του έφερνε ένα συγκεκριμένο ποτό;
Ο Ντόναλντ Τραμπ πέτυχε μια αποφασιστική νίκη σε ένα βαθιά διχασμένο έθνος. Ο Ρεπουμπλικανός εκλεγμένος πρόεδρος κατάφερε να διεμβολίσει τις συμμαχίες των Δημοκρατικών, να αξιοποιήσει υπέρ του τις πολιτικές μετατοπίσεις στο εκλογικό σώμα και να επωφεληθεί από τις ανησυχίες των Αμερικανών για την πορεία της οικονομίας. Επιπλέον έδειξε να είναι «αλεξίσφαιρος» στις κατηγορίες για ανήθικες και πονικά κολάσιμες πράξεις και να γίνει ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ με καταδίκη για κακούργημα.
Ο Ρεπουμπλικανός πρώην πρόεδρος – και οσονούπω «νυν» – κέρδισε τους απογοητευμένους ψηφοφόρους με την υπόσχεση ότι το λαϊκίστικο μότο «πρώτα η Αμερική» και η συντηρητική κουλτούρα θα έκαναν τη ζωή τους καλύτερη. Ωστόσο, θα δοκιμαστεί άμεσα και υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι τα σχέδιά του για μαζικές απελάσεις και τεράστιους δασμούς μπορεί να πλήξουν τους ίδιους τους ανθρώπους που του χάρισαν τη νίκη.
Aυτά είναι τα πρώτα συμπεράσματα που εξάγει από τις αμερικανικές εκλογές η ανάλυση του Αssociated Press, ενώ η νίκη του Τραμπ έχει πλέον επιβεβαιωθεί.
Μετατοπίσεις στο εκλογικό σώμα
Το φύλο, η φυλή και η ηλικία είναι οι παράγοντες στους οποίους εστιάζουν κυρίως οι αναλύσεις των εκλογικών αποτελεσμάτων – πολύ περισσότερο από ό,τι στην ταξική προέλευση.
Μόνο που στις ΗΠΑ, η φυλετική διάσταση είναι και ταξική, καθώς οι αφροαμερικανοί και οι ισπανόφωνοι ανήκουν κατά κανόνα στα μη προνομιούχα ως και πιο αδύναμα στρώματα. Με βάση αυτούς τους άξονες υπήρξαν αισθητές – αν και όχι τεκτονικές – μετατοπίσεις και στις τρεις παραπάνω δημογραφικές κατηγορίες, οι οποίες έγειραν την πλάστιγγα υπέρ του Τραμπ.
Ένα άλλο συμπέρασμα είναι ότι οι ψηφοφόροι της Χάρις παρακινούνται από τη δημοκρατία, οι υποστηρικτές του Τραμπ από τον πληθωρισμό και τη μετανάστευση. Φαίνεται ότι το ελαφρώς λαϊκίστικο ρητό «ψηφίζουμε με την τσέπη» επιβεβαιώθηκε στις αμερικάνικες εκλογές. Η Χάρις δεν μπόρεσε να πείσει ότι θα αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την ακρίβεια στα βασικά αγαθά, που παρά την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού παραμένει από τις μεγαλύτερες ανησυχίες της φτωχής λευκής Αμερικής.
Πού κέρδισε πόντους ο Τραμπ
Οι ψηφοφόροι κάτω των 30 ετών αντιπροσωπεύουν ένα κλάσμα του συνολικού εκλογικού σώματος, αλλά περίπου οι μισοί από αυτούς υποστήριξαν τον Χάρις – από τους έξι στους δέκα που είχαν ψηφίσει Μπάιντεν.
Ο Τραμπ κέρδισε πόντους στους νέου, αφού τον ψήφισαν λίγο περισσότεροι από τέσσερις στους δέκα, από περίπου ο ένας στους τρεις το 2020.
Μετατοπίσεις υπήρξαν και μεταξύ των μαύρων και λατινοαμερικάνων ψηφοφόρων, οι οποίοι εμφανίστηκαν ελαφρώς λιγότερο πιθανό να υποστηρίξουν τη Χάρις από ό,τι υποστήριζαν τον Biden πριν από τέσσερα χρόνια, σύμφωνα με τo ΑP Vote Cast – μια πιο εξελιγμένη εκδοχή των exit polls.
Μπορεί να αποδειχθεί ότι η εποχή Τραμπ δεν αποτελεί μόνιμη αναδιάταξη των μεγάλων κομματικών συνασπισμών. Αλλά είναι σαφές ότι οι παλιοί συνασπισμοί και οι μακροχρόνιες αντιλήψεις για το πώς να κερδίσει κανείς τον Λευκό Οίκο απλώς δεν ισχύουν με τον Τραμπ στo παιχνίδι.
Οικονομία και Δημοκρατία
Το AP VoteCast διαπίστωσε ότι περίπου τέσσερις στους δέκα ψηφοφόρους θεωρούν την οικονομία και την απασχόληση το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα. Περίπου δύο στους δέκα δήλωσαν ότι το κορυφαίο ζήτημα είναι η μετανάστευση, κορωνίδα της επιχειρηματολογίας του Τραμπ, και περίπου ένας στους δέκα επέλεξε την άμβλωση, πυλώνα της εκστρατείας της Χάρις.
Τα φαινόμενα πολιτικής βίας επηρέασαν την εκλογική συμπεριφορά, με έναν στους τέσσερις ψηφοφόρους του Τραμπ να δηλώνει ότι οι απόπειρες δολοφονίας εναντίον του ήταν ο πιο σημαντικός παράγοντας για την ψήφο τους.
Στο σύνολο όμως του εκλογικού σώματος, σχεδόν οι μισοί ανέφεραν ως πρωταρχικο παράγοντα για την ψήφο τους το μέλλον της δημοκρατίας – τα δύο τρίτα των ψηφοφόρων της Χάρις και το ένα τρίτο του Τραμπ.
Εμπρηστική ρητορική
Ο Τραμπ αρνήθηκε να αναγνωρίσει την ήττα του το 2020 και παρακολούθησε (επιδοκιμάζοντας εμμέσως) τους υποστηρικτές του να λεηλατούν το Καπιτώλιο των ΗΠΑ στις 6 Ιανουαρίου 2021, καθώς το Κογκρέσο συγκαλείτο για να πιστοποιήσει τη νίκη του Δημοκρατικού Τζο Μπάιντεν.
Ο Τραμπ έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι «δεν έπρεπε να είχε φύγει» από τον Λευκό Οίκο και έχει υποσχεθεί αντίποινα στους πολιτικούς του εχθρούς.
Η Κάμαλα Χάρις από την πλευρά της αποκάλεσε τον Τραμπ φασίστα, ενώ ο Τραμπ της ανταπέδωσε το χαρακτηρισμό, προσθέτοντας και το «κομμουνίστρια» – χαρακτηρισμός που στις ΗΠΑ εξακολουθεί να αποτελεί «μπαμπούλα».
Τι κι αν έχει ποινικό μητρώο;
Το ποινικό φορτίο του Τραμπ δεν αποτελεί θέμα για πολλούς ψηφοφόρους
Από το αποτέλεσμα των εκλογών προκύπτει ότι οι ποινικές καταδίκες του Ντόναλντ Τραμπ, οι εκκρεμείς κατηγορίες και η εμπρηστική ρητορική του δεν ήταν ικανά για να αποτρέψουν δεκάδες εκατομμύρια Αμερικανούς από το να τον ψηφίσουν.
Μόνο το ένα τέταρτο περίπου των ψηφοφόρων του Τραμπ δήλωσε ότι οι νομικές υποθέσεις που αφορούν τον Τραμπ ήταν σημαντικός παράγοντας.
Το έμφυλο χάσμα
Ήταν οι πρώτες προεδρικές εκλογές μετά την ανατροπή της απόφασης Roe Vs Wade από το Ανώτατο Δικαστήριο και την κατάργηση του εθνικού δικαιώματος των γυναικών στην άμβλωση (πλέον επαφίεται στη δικαιοδοσία των πολιτειών). Ήταν επίσης η πρώτη φορά που ένας Ρεπουμπλικανός υποψήφιος πρόεδρος υιοθέτησε σε γκροτέσκο βαθμό το προφίλ του «αρσενικού», κολακεύοντας το ανδρικό κοινό.
Μολονότι οι σύμβουλοι των δύο υποψηφίων ανέμεναν ένα ιστορικό «έμφυλο χάσμα», με τις γυναίκες να αποτελούν τη σαφή πλειοψηφία των υποστηρικτών της Χάρις και τους άνδρες να παρέχουν τη σαφή πλειοψηφία του συνόλου του Τραμπ, αυτό δεν επιβεβαιώθηκε απόλυτα. Περίπου οι μισές γυναίκες ψήφισαν τη Χάρις και οι μισοί άντρες τον Τραμπ, μια αναλογία που ίσχυε και το 2020 επί Μπάιντεν.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου