του Νίκου Ανδρουλάκη
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην Τουρκία αποτελεί νίκη για τον κ. Ερντογάν με αρκετούς αστερίσκους όμως, ικανούς να εγκαινιάσουν μια νέα περίοδο έντασης και αβεβαιότητας. Η νίκη του κ. Ερντογάν είναι τόσο οριακή ώστε να του στερεί ουσιαστικά την αναβάπτιση που επιθυμούσε μέσα από την λαϊκή ετυμηγορία.
Το δημοψήφισμα ανέδειξε με σαφή πλέον τρόπο ότι τα μεγάλα αστικά κέντρα, δεν στήριξαν την πρόταση του Ταγίπ Ερντογάν. Ο Τούρκος Πρόεδρος έλαβε στήριξη από την εσωτερική Ανατολία και την ύπαιθρο, μαζί με ορισμένες περιοχές στην νοτιοανατολική Τουρκία όπου πλειοψηφία είναι οι συντηρητικοί μουσουλμάνοι. Στην Κωνσταντινούπολη, την Άγκυρα και τη Σμύρνη, που συγκεντρώνουν το 23% του πληθυσμού και παράγουν το 46%του ΑΕΠ της χώρας, το «όχι» υπερίσχυσε.
Ωστόσο, δεν πρέπει να υπερτιμήσουμε και τις επιπτώσεις από την κατανομή της ψήφου σε δυο σχεδόν ισομερή στρατόπεδα. Ο διχασμός μιας χώρας έχει επιπτώσεις όταν υπάρχουν δύο κέντρα εξουσίας. Η ηττημένη πλευρά ενός δημοψηφίσματος όταν δεν μπορεί να επιβάλλει ανατροπές ή να καθορίσει εξελίξεις δεν είναι πόλος διχασμού, είναι απλώς ηττημένη. Στην Τουρκία σήμερα ο μοναδικός πόλος είναι ο ίδιος ο κ. Ερντογάν.
Ανεξάρτητα από το πότε θα γίνουν οι εκλογές, η μορφή που θα έχει η Τουρκία, όταν οι συνταγματικές προβλέψεις ενεργοποιηθούν πλήρως, θα είναι μιας «περιορισμένης δημοκρατίας».
Σε ποια κατεύθυνση θα πάει η Τουρκία τώρα; Το ερώτημα είναι εάν ο Ταγίπ Ερντογάν θα «διαβάσει» το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ως μια «κόκκινη γραμμή» της κοινωνίας στις προθέσεις του, και συνεπώς θα προσπαθήσει να ρίξει τους τόνους και να αμβλύνει τις εντάσεις, ή θα οξύνει ακόμα περισσότερο τον πολιτικό λόγο του. Η περιορισμένη νίκη δεν είναι πιθανό να προκαλέσει μια συναινετική ή ρεαλιστική στροφή στην πολιτική του κ. Ερντογάν. Αντίθετα, ειδικά στα μεγάλα ζητήματα όπως είναι το Κουρδικό στην νοτιανατολική Τουρκία και οι διώξεις προς τους εσωτερικούς αντιπάλους του Τούρκου Πρόεδρου, το πιθανότερο είναι ότι θα δούμε μια ακόμα περισσότερο συγκρουσιακή προσέγγιση.
Ειδικότερα, ανησυχία προκαλούν οι προβλέψεις του άρθρου 116 που παρέχει τη δυνατότητα στον πρόεδρο να διαλύει την Εθνοσυνέλευση αποκλίνοντας από το προεδρικό μοντέλο και τη σύμφυτη με αυτό διάκριση των εξουσιών. Προβληματισμό επίσης προκαλεί το ενδεχόμενο σκόπιμης χρήσης του συγκεκριμένου άρθρου ώστε να εξασφαλίζει ιδεολογικοπολιτική ομοιογένεια ανάμεσα στην εκτελεστική και τη νομοθετική εξουσία. Η ομοιογένεια πλήττει την πεμπτουσία του προεδρικού συστήματος, που είναι η ύπαρξη θεσμικών αντίβαρων, ικανών να αναχαιτίσουν τον μονοπρόσωπο αρχηγό της εκτελεστικής εξουσίας.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου